Ervaar de dramatische zeggingskracht van Die Schöpfung, het oratorium dat na 225 jaar nog niets van zijn vitaliteit verloren heeft.
Op 20 november a.s. voert Soli Deo Gloria-Hoorn Haydns Die Schöpfung uit, een absoluut hoogtepunt in zijn oeuvre. Het is een oratorium voor koor, orkest en 3 solisten: sopraan, tenor en bas, in première gegaan in 1798 in Wenen.
In 1791 was Haydn getuige van de uitvoering van Händels Messiah in de Westminster Abbey in Londen. Hij was diep onder de indruk van dit oratorium, evenals van Händels Israel in Egypt. Hij besloot toen ook aan een soortgelijk werk te beginnen.
Hij baseerde het libretto van zijn oratorium op de Bijbelboeken Genesis en de Psalmen en op John Miltons Paradise Lost. Haydn werkte zó lang (een paar jaar) en intensief aan zijn compositie dat hij uitgeput en ziek instortte nadat hij de première had gedirigeerd. Wat dat betreft ging het Händel makkelijker af: hij deed 4 weken over zijn Messiah.
Die Schöpfung is een oratorium in drie delen. In de eerste twee delen wordt het scheppingsverhaal muzikaal gepresenteerd, het derde deel schildert het leven van Adam en Eva in het Paradijs. De ouverture, vol dissonanten, geeft de chaos van het uitdijende universum weer. Vanuit die chaos en duisternis ontstaat het licht: “En er was licht” zingt het koor fortissimo. Vervolgens laat Haydn God zijn volmaakte ordening aanbrengen: het hemelse water wordt van het aardse water gescheiden. Het aardse water krijgt zijn plaats, zodat er ook land is waar planten kunnen groeien. In het uitspansel worden zon, maan en sterren geplaatst. Deel II bejubelt de schepping van de dieren in de zee, de lucht en op het land en uiteindelijk de mens. Deel III verhaalt dan over Adam en Eva in de Hof van Eden. Luister in dit derde deel naar het wonderschone duet waarin Adam en Eva samen met het koor de pracht van de aarde bezingen.
De solisten vertegenwoordigen de drie aartsengelen , waarbij de bas en sopraan in deel III ook de rol van Adam en Eva op zich nemen. Het koor zingt een aantal indrukwekkende koordelen , telkens als viering van de voltooiing van een scheppingsdag. Het orkest speelt regelmatig solistisch . Naast het weergeven van de chaos in de ouverture schildert het vooral de sfeer: het verschijnen van de zon, de schepping van de diersoorten. Het slot is aan het koor: het bezingt in alle vreugde “de roem van de Heer die tot in eeuwigheid blijft bestaan”.
Het is ook voor ons koor een grote vreugde dit oratorium voor hopelijk een volle kerk te kunnen uitvoeren. Haydn heeft heel erg zijn best gedaan om deze prachtige muziek te componeren, wij als koor doen, samen met solisten en orkest, heel erg ons best zijn muziek recht te doen.
En, mocht u benieuwd zijn hoe de muziek klinkt die Händel in goed een maand heeft kunnen componeren: zijn Messiah voeren we in november 2023 uit.
Op onze poster ziet u het kunstwerk 'De Oerknal' geschilderd door kunstenares en koorlid Maria van den Burg-Overman
